اندازه بهینه و عوامل مؤثر بر آن در صنایع تولیدی ایران

چکیده اگرچه واژه های ظرفیت اسمی و ظرفیت بالفعل واژه هایی است که می توان بر اساس آنها وضعیت صنایع تولیدی هر کشور یا منطقه را توصیف نمود، اما در ادبیات اقتصادی اندازه بهینه از کلیدی ترین مفاهیمی است که تحت تأثیر رفتار بنگاه های فعال در هر صنعت قرار می گیرد. بر این اساس، مطالعات متعدد با استفاده از روش های گوناگون کوشیده اند تا اندازه بهینه را در صنایع، بخش ها و مناطق تخمین زنند و عوامل مؤثر بر آن را شناسایی نمایند. این مقاله نیز می کوشد با تعیین اندازه بهینه در صنایع تولیدی ایران عوامل مؤثر بر این اندازه را مورد ارزیابی قرار دهد. همسو با مطالعات پیشین، نتایج این پژوهش نشان می دهد که اندازه بهینه به شدت تحت تأثیر صنعتی است که بنگاه در آن فعالیت می نماید. افزون بر آن، میزان توسعه یافتگی محل استقرار بنگاه، بهره وری، سطوح تکنولوژی بالا و متوسط، حجم سرمایه گذاری و نرخ تمرکز بر اندازه بهینه تأثیری مثبت و معنی دار داشته، اما تأثیر مالکیت های تعاونی و خصوصی و نیز سودآوری بنگاه بر اندازه بهینه تأثیری منفی است. با وجود این، تأثیر رشد صنعت بر اندازه بهینه تأثیری دوگانه است. از این رو و از حیث سیاست گذاری، اندازه بهینه در هر صنعت متغیری پویاست و برخوردی پویا با چنین متغیری از هر حیث ضروری است.